ਪੰਥ ਰਤਨ ਜਥੇਦਾਰ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਟੌਹੜਾ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਰੌਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਬੇਦਾਗ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਉਹ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚ ਧਰੂ ਤਾਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਮਕਦੇ ਰਹੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਚ ਇਕ ਧੇਲੇ ਦਾ ਵੀ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਕਾਰ, ਕੋਠੀ ਅਤੇ ਐਸ਼ਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਚਸਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੰਘਿਆ। ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਵਾਦ ਵਿਵਾਦ ਵਿਚ ਉਲਝੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੂਲ ਪ੍ਰਸਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪਿਛਾ ਨਹੀਂ ਛੱੱਡਿਆ। ਉਹ ਇਮਾਨਦਾਰ, ਦਬੰਗ, ਮਿਹਨਤੀ, ਸਿਰੜ੍ਹੀ, ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦੇ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਬੇਬਾਕ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦੀ ਜ਼ੁਅਰਤ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਉਹ 27 ਸਾਲ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ, ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਉਂਗਲ ਨਹੀਂ ਉਠਾ ਸਕਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਦਗੀ ਵਾਲਾ ਬੇਦਾਗ਼ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਜੀਵਿਆ। ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸੁਖਾਵੇਂ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਸਨ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਹਰ ਫੈਸਲਾ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਲੈਂਦੇ ਸਨ।

ਪਰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ "ਹਊਆ" ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਕੇ ਡਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਜਾਰੀ ਹੈ! ਚੇਚਕ, ਮਲੇਰੀਆ, ਨਿਮੋਨੀਆਂ, ਏਡਜ਼, ਸਵਾਈਨ ਫ਼ਲੂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਵਰਗੇ ਉਧ-ਮੂਲ਼ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ-ਕਰ, ਇਸ ਦਾ ਅੱਧਾਧੁੰਦ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੇ ਹੱਥਕੰਡਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਚੂੰਬਰ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਅਰਬਾਂਪਤੀ ਅਸਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ! ਕਰਨ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ - ? ਫੰਡ ਜਾਂ ਗੱਫੇ ਜਿਉਂ ਮਿਲਣੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ! "ਜੀਓ ਤੇ ਜਿਉਣ ਦਿਓ" ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਵਪਾਰੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਬੌਣਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ "ਛਕੋ ਤੇ ਛਕਾਓ" ਦਾ ਹੀਲਾ ਰਿੰਡ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣ ਅੱਗੇ ਆ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ! ਗਰਜਾਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮ ਬਿਰਤੀ ਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ "ਵੇਸਵਾ" ਅਤੇ ਕਮੀਨੇ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ!!

ਪ੍ਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਮੁਚੀਆਂ ਲੋਕਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ 'ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਰੂਪ' ਵੱਲ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਗਲ ਤਾਂ ਦੂਰ ਰਹੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦਾ ਪਾਰਸ਼ਦ ਤਕ ਚੁਣਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਤਾਂ ਜਿਹੜੇ 'ਸਜਣ' ਨਿਗਮ, ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਜਾਂ ਲੋਕਸਭਾ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਲੜਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਜਾਂ ਚੋਣ ਲੜਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਤਾਂ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਸਮੁਚੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁਝ ਚੁਨੀਂਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਪੁਰ, ਕੁਝ ਚੋਣਵੇਂ ਆਗੂਆਂ ਪੁਰ ਅਧਾਰਤ ਪਾਰਟੀ ਦੇ 'ਚੋਣ ਬੋਰਡ' ਵਲੋਂ ਮੋਹਰ ਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਮੋਹਰ ਵੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਲੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ (ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ, ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਨਹੀਂ) ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਦਿਆਂ ਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਿਸ ਸ਼ਹਿਰ ਸਰਹੰਦ ਵਿੱਚ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਦੇ ਛੋਟੇ ਦੋ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਾਹਿਬ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ 'ਸਿੱਖ ਰਾਜ' ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ, ਜਿਥੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਸੁੱਚਾ ਖੂਨ ਡੁੱਲਿਆ ਸੀ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ 'ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ' ਦਾ ਉੱਚਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਝੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। 'ਸਰਕਾਰ' ਸਰਹਿੰਦ ਵਿੱਚ 'ਸਿੱਖ ਰਾਜ' ਦੀ ਕਾਇਮੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਸ: ਬਾਜ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਸੂਬੇਦਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਨਾਦੀ ਸੰਤਾਨ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ (ਸਿੱਖ ਕੌਮ) ਕੋਲ ਮੁਲਕ ਆਪਣਾ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਆਪਣੀ, ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਦਾ ਬਖਸ਼ਿਆ ਕੌਮੀ ਨਿਸ਼ਾਨ (ਝੰਡਾ) ਆਪਣਾ, ਫੌਜ ਆਪਣੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਆਪਣਾ, ਸਿੱਕਾ ਤੇ ਮੋਹਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਆਪਣੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੇ ਸਦੀਵੀ ਪੱਕੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਗੁਰੂਨਾਨਕ-ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਉਂ 'ਤੇ ਸਿੱਕਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਵੇਲੇ ਦੇ ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਠੱਪਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ।

ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਅਨੁਸਾਰ 'ਹੋਲਾ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹਮਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹੱਲਾ ਅਤੇ ਹੱਲੇ ਦੀ ਥਾਂ ਬਦਲਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਯੁੱਧ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਹੈ। ਡਾ. ਰੂਪ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ 'ਹੋਲਾ' ਸ਼ਬਦ 'ਹੋਲੀ' ਦਾ ਧੜੱਲੇਦਾਰ ਬਦਲਵਾਂ ਰੂਪ ਹੈ, ਜੋ ਡਿੱਗਿਆਂ-ਢੱਠਿਆਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੇ ਹੁਲਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ 'ਚ ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਤੇ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਦਾ ਜ਼ਜ਼ਬਾ ਭਰਨ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਅਜਿਹੇ 'ਬੋਲੇ' ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਮਰਦਾਨਗੀ ਬੋਲਦੀ ਹੈ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਖ਼ਾਲਸਾਈ ਬੋਲੇ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਮੁੱਚੇ ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਕਤ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਤੀ ਗ਼ੈਰ ਜਿੱਮੇਵਾਰਾਨਾ ਬਿਆਨ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਾਉਣ ਦੀਆ ਸ਼ਾਜਿਸ਼ਾਂ ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ੨੦੧੮ 'ਚ ਇਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਇਕਤਰਫਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਭਗਵੀਂ ਲਾਬੀ ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਕੂਕ ਰੋਲਾ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਕੋਈ ਡੂੰਘੀ ਚਾਲ ਹੈ । ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕੈਂਪ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਵੀ ਆਏ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਲਾਂਘੇ ਨੂੰ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੇਗਾ ।

ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਅੰਦਰ 'ਆਪ' ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮੱਤ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਹਾਂ ਪੱਖੀ ਰੁਝਾਂਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਆਸ ਹੈ। ਇਨਾ੍ਹ ਚੋਣਾਂ ਅੰਦਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ ਅਤੇ ਆਰ. ਐਸ. ਐਸ. ਦੀਆਂ ਕੇਡਰ ਅਧਾਰਿਤ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜ ਵਾਲੀਆਂ ਟੋਹਣੀ ਬਾਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਕੱਟੜਵਾਦ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਫਿਰਕੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰ੍ਰਚਾਰ ਕਥਤਾ। ਉਸ ਸਾਹਮਣੇ ਟਿਕਣਾ ਹਾਰੇ-ਸਾਰੇ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀ ਸੀ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਧਾਰਨਾ ਵਾਲੇ ਖਾਸੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਿਹੜੀਆ ਬਾਕੀ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਅਖਵਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ, ਸਮਾਜਵਾਦੀ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਆਦਿ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਕਹਿ ਕਿ ਉਨਾਂ ਦਾ ਮੌਜੂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਰਾਮ-ਭਗਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੀ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂਵਾਦੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ।

ਤਿਰਕਾਲਾਂ ਢਲੀਆਂ। ਮੱਝਾਂ, ਗਾਵਾਂ, ਵੱਛੀਆਂ ਤੇ ਕਟੜੂ ਚਰ ਕੇ ਚਾਰਾ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਹੇ। ਆਜੜੀ ਦੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਹਾਕਾਂ- “ਓ ਤੁਸੀਂ ਹਟਜੋ, ਸਿੱਧੀਆਂ ਤੁਰੋ, ਤੁਰੋ ਸਿੱਧੀਆਂ... ਹਾਏ ਓ ਰੱਬਾ... ਹੇਅ੍ਹਾ ਹ੍ਹੇ... ਹ੍ਹੇ... ਹ੍ਹੇ... ਹ੍ਹੇ... ਥੋਡਾ ਰੱਬ ਰਾਖਾ, ਮੂੰਹ ਨਾ ਮਾਰਿਓ ਖੇਤ ਬਿਗਾਨੇ, ਸਿੱਧੀਆਂ ਤੁਰੋ ਸਿੱਧੀਆਂ... ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਚਰਲਿਓ, ਜਿਊਣ ਜੋਗੀਓ! “ ਇਹ ਸਭ ਸੁਣ-ਦੇਖ ਕੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾਂ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੈ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਗਰੀਬ ਦਲਿਤ ਆਜੜੀ!

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਾਰਨ ਸਿੱਖ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ 9 ਸਤੰਬਰ, 1923 ਈ. ਨੂੰ ਨਾਭਾ ਰੋਸ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ। ਇਸੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਜੈਤੋ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੰਗਸਰ ਵਿਖੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਕੇ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਈ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਹੋ ਕੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਖੰਡਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਇਹ ਮਸਲਾ ਸਿਰਫ਼ ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ।

ਬੰਗਲਾ ਮਾਂ ਦੇ ਸਪੂਤਾਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਮੋਹ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਿੲਅਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਹੀ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਦੇ ਸਪੂਤ ਵੀ ਨੀਂਦੋਂ ਜਾਗੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਕ ਜਾਗਿਰਤੀ ਅਾਈ ਹੈ, ਬੇਸੱਕ ਓਨੀ ਨਹੀਂ ਜਿਨੀ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ । ਪੂਰੀ ਅਾਸ ਹੈ ਕਿ ਅਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜਾਗਿਰਤੀ ਦੀ ਇਹ ਮਿਸ਼ਾਲ ਲਟਾ ਲਟ ਬਲੇਗੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹਰ ਕੋਨਾ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਹੇਜ ਲਈ ਰੁਸਨਾਏਗੀ । ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੁਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਡੀ ਅਾਨ, ਬਾਨ, ਸ਼ਾਨ ਤੇ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਡੀ ਹੋਂਦ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਫੁਲਤ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਸਭਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਫਰਜ ਹੈ ।

ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇੱਕ ਯੁਗ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਚਮਕਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਡਾ ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ ਭਾਵੇਂ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਦਾ ਲਈ ਇਸ ਫਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਅਲਵਿਦਾ ਲੈ ਗਏ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤਕ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਉਹ ਬਹੁਪੱਖੀ ਲੇਖਕਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਾਵਲ -33 , ਕਹਾਣੀਆਂ- 14, ਵਾਰਤਕ-2, ਅਨੁਵਾਦ-7 ਅਤੇ ਸਵੈ ਜੀਵਨੀਆਂ-3 ਦੀਆਂ ਕੁਲ 60 ਪੁਸਤਕਾਂ ਪਾਈਆਂ ਹਨ

ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸ: ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਦੀ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ 'ਕੌਮੀ ਵਸੀਅਤ' ਦੇ ਕੁਝ ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਾਂਗੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 'ਕੈਟ ਸੱਭਿਆਚਾਰ' ਵਾਲੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਤੇ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਦੇ ਕਿਵੇਂ ਬਖੀਏ ਉਧੇੜੇ ਹਨ। ਸ: ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਕੌਮੀ ਵਸੀਅਤ' ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ 'ਅਹਿਸਾਸ' ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ "ਸਰਬੱਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਬਲ ਬਖਸ਼ਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਤਸੱਲੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸਿਧਾਂਤ, ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਕਿਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਗੈਬੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਲਿਖਤ ਕਰਮ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਰਗੀ ਵਿਆਪਕਤਾ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵਰਗੀ ਦਲੇਰ, ਬਹਾਦਰ ਕਰਨੀ ਤੇ ਜਰਨੀ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪੈਗੰਬਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਬੇਕਰਾਰ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ"।

ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਪੈਸੇ ਮੰਗੀ ਜਾਵੋ, ਜੀ ਦਾਨ ਦਿਓ, ਅਸੀਂ ਫਲਾਣਾ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ ਹੈ ਦਾਨ ਕ੍ਰਿਤ 'ਚੋਂ ਦੇਈਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਮੰਗ ਮੰਗ, ਸੋ ਕ੍ਰਿਤ 'ਚ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਨਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਆ ਵੱਸੇ ਹਾਂ, ਇੰਨੀਆਂ ਉਨਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹੀ ਤਾਂ ਗਈਆਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਮਨ ਮਾਰ ਕੇ ਮਿਹਨਤਾਂ ਮਸ਼ਕੱਤਾਂ ਕਰਕੇ ਆਪ ਵਧੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਵਪਾਰਕ ਅਦਾਰੇ ਚਲਾ ਕੇ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੜੁੱਤ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਾਜਰ ਕਰ ਦੇਵਾਂ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਹੁਣ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਕਿ ਅੰਗਦਾਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰੇ ਨੂੰ ਲਿਖਤੀ ਸੂਚਤ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਚਨਾ 'ਚ ਅਟੱਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਹਾਂ, "ਤਨ ਭੀ ਤੇਰਾ, ਮਨ ਭੀ ਤੇਰਾ" ਤੇ ਮੈਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਉਸ ਦੀ ਮਲਕੀਤ ਹੈ, ਦਾਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹਾਂ, ਜੋ ਭੀ ਆਤਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹਨੇ ਮਿੱਟੀ ਛੱਡੀ ਹੈ ਉਹ ਭੀ ਉਹਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੀ ਉਮੰਗ ਹੈ, ਮੈਂ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਨਸੀਹਤ ਕਰਦੀ, ਪਰ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਅਸੂਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚਿਆ ਹੈ। ਦਾਨ ਕ੍ਰਿਤ ਕਮਾਈ 'ਚੋਂ ਕਰਨਾ ਗੁਰੂ ਫੁਰਮਾਣ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੀ ਕਮਾਈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦਾਨ ਕਾਹਦਾ

ਪੰਜਾਬ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖੜਗਭੁਜਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਣਕਿਆਸੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਉਪਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰਵਾਸ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਹੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਪਰਵਾਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਸਮੇਂ ਇਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਚੰਗਾ ਵਿਵਹਾਰ ਨਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਸਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਪ੍ਰੰਤੂ ਜਿਹੜੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਸਲੂਕ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਜੜ ਜਾਣ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਮਰਦਾਨੇ ਨੇ ਪੁਛਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੰਗੇ ਲੋਕ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਚੰਗਾ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣਗੇ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਵਾਸ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਕੇ ਚੰਗਾ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੰਮਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਤ ਮੁਹਿੰਮਾ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ਸਹੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਗਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਕੇ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਪਿੰਡ ਬਡਾਲੀ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਜਿਲਾ ਫਤਿਹਗੜ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਵਸਿਆ ਇੱਕ ਕਸਬਾਨੁਮਾ ਪਿੰਡ ਹੈ।ਇਹ ਪਿੰਡ ਸਰਹੰਦ ਤੋਂ ਚੰਡੀਗੜ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।ਪਿੰਡ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ੫੦੦੦ ਅਤੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ੧੮੦੦ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਕਿ ਪਟਿਆਲੇ ਵਾਲੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਭਲਵਾਨ ਸੀ, ਦੁਆਰਾ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਮ ਜੁੜ ਗਿਆ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਪਹਿਲਾਂ ਪਟਿਆਲਾ ਜਿਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਸੀ,

ਜਦੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਲੜਾਕੀ ਫੌਜ ਉਸ ਵੇਲੇ 50 ਕੁ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ। 50-60 ਹਜ਼ਾਰ ਹੀ ਵਹੀਰ ਸੀ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚੇ ਤੇ ਬ੍ਰਿਧ। ਸਿੱਖ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਬਰਨਾਲੇ ਵੱਲ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਪਰ ਅਬਦਾਲੀ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਮਾਰੇ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਕੌਮੀ ਸੰਕਟ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਬਾਂਹ ਨਾ ਫੜੀ, ਸਗੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਛੱਡ ਕੇ ਆਸੇ-ਪਾਸੇ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਮਾਲੇਰਕੋਟਲੇ ਦੇ ਨਵਾਬ ਭੀਖਣ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੈਨ ਖਾਨ ਨੇ ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਕੂਚ ਕਰਨ ਵਿਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਅਬਦਾਲੀ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਲੇਰਕੋਟਲੇ ਲਾਗੇ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬਿਜਲੀ ਵਰਗੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ। 5 ਫਰਵਰੀ, 1762 ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਟਿੱਕੀ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਦਲ ਖਾਲਸਾ ‘ਤੇ ਬੜਾ ਕਹਿਰੀ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਬੀ ਜੇ ਪੀ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਏਜੰਡਾ,ਸਿੱਖ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਹਿੱਸਾ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਪੁਰੇ, ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ, ਢੀਂਡਸਾ ਪਿਉ-ਪੁੱਤ, ਬੈਂਸ ਭਰਾ, ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਮਹਿਕਮਾ - ਇਹ ਸਭ ਬੀਜੇਪੀ ਦੇ ਅੱਡ-ਅੱਡ ਸਪੀਡ ਵਾਲੇ ਘੋੜੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਾ ਕੇ ਬੀਜੇਪੀ ਖੁਦ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਕੰਟਰੋਲ' ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਮਾਡਲ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। 35 ਫੀਸਦੀ ਜਾਟ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲਾ ਹਰਿਆਣਾ ਸੂਬਾ ਹੁਣ ਬਾਣੀਏ, ਝਾਂਗੀ ਮਨੋਹਰ ਖੱਟੜ ਰਾਹੀਂ ਬੀਜੇਪੀ ਨੇ ਹਥਿਆ ਲਿਆ ਹੈ।

ਬਟਾਲਾ ਸਥਿਤ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਹੱਲ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਗੌਰਵ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਧਰੋਹਰ ਹੈ। ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੌਮ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂਰਾਜੇ ਦੇ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਸਕੇ, ਜਦੋਂ ਚਾਹੇ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕਰ ਸਕੇ। ਅੱਜ ਬਟਾਲੇ ਦੇ ਹੀ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਹੱਲ ਹੈ ਵੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪਤਾ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਮਹੱਲ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਕੋਲ ਕਿਰਾਏ ਉੱਪਰ ਜੋ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਓਥੇ ਜਾਣ ਦੇਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਜਾਣ ਦੇਵੇ।

1. ਜਿਸ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਭਾਵ ਕਿ ਹੁਕਮਨਾਵਾਂ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਹਨ। ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਟੀ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸਟੂਡੀਓ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਇਹ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਵੀ ਕਿਸੇ ਟੀ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਭਾਵ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਕੁਲ ਜਗਤ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਟੀ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ।

ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗਿਆਨੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜਥੇਦਾਰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜਨਵਰੀ ੨੦੨੦ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੂ। ਕੇ। ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਖਿਆਨਾਂ ਰਾਹੀਂ 'ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ, ਗੁਰੂ ਪੰਥ' ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੀਰੀ-ਪੀਰੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਗਿਆਨੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਿਖੇ ਕੀਤੇ ਵਿਆਖਾਨਾਂ ਦਾ ਸਾਰ ਅੰਸ਼ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੁਦ ਮਿਟ ਗਏ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਮ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੂੰਜਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਉੱਤੇ ਅਟੱਲ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕੌਮ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਬਾਹੂ ਬਲ 'ਤੇ ਮਾਣ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਹਾਰਦੀ, ਸਗੋਂ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਾਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੌਮ ਚਟਾਨ ਵਾਂਗ ਅਹਿਲ ਤੇ ਅਡੋਲ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਕਿਸੇ ਅਗਲੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ ਵੀ ਸਖਤ ਤੇ ਜੋਰਦਾਰ ਬਣ ਕੇ।

ਸਿੱਖ ਸਕਾਲਰ ਸ. ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ (ਸਾਬਕਾ ਆਈ. ਏ. ਐਸ.) ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਟਿਆਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, ''ਗੈਰ ਜੱਟਾਂ ਅਤੇ ਜੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਿਹਾ ਪਾੜਾ ਇੱਥੇ ਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿ ਕੌਮ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਡੇਢ ਲੱਖ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਸਾਡੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ।'' ਸ. ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿਸ 'ਕੋਹੜ' ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੀ ਕੌਮ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੋਚ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸੜਾਂਦ ਨੂੰ ਹਰ ਥਾਂ 'ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਲਕਿ ਇਹ ਫੈਲਾਅ ਹੁਣ ਹੋਰ ਵਧ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ, ਸਿੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਜੱਟ ਸਿੱਖ, ਦਲਿਤ ਸਿੱਖ, ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਸਿੱਖ, ਰਾਜਪੂਤ ਸਿੱਖ ਆਦਿ ਸ਼ਬਦ ਆਮ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਜਾਤ-ਪਾਤ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਨਸਲਵਾਦੀ ਸੋਚ (Racist beliefs) ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਕਿਹੜੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਸਮਝਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਜਾਤ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਜੇ ਨਿਰਮਲ, ਖਾਲਸਾਈ ਪੰਥ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ...

ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਨੂੰਨਦਾਨਾਂ ਦੀ ਰਾਇ ਸੀ ਕਿ ਭਾਈ ਕਿਹਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਜ਼ਾਇਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੱਥ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਕਾਹਦਾ, ਜੇ ਉਹ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਹੇ ਨਾ ਲਾਏ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਰੰਗਣ ਵਾਲੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਲਈ 'ਦੁਰਗਾ ਮਾਤਾ' ਜੁ ਸੀ ਅਤੇ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਮਰ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ 'ਨਰ ਬਲੀ' ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਭਾਈ ਕਿਹਰ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਕਮਾਲ ਦਾ ਸਿਦਕ, ਸਬਰ ਦਿਖਾਉਂਦਿਆਂ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਭਾਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਹੱਸ ਕੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਗਲ਼ ਨਾਲ ਲਾਇਆ।

ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵੇਖਣ-ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਣ-ਮਰਿਆਦਾ ਕਾਇਮ ਰਖਣ ਦੇ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਜਨੈਤਿਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਗੁਰ-ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਨਿਜ ਹਿਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਭੰਗ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁਰਾਚਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਪਤ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਚੀਸਾਂ ਉਠਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸੱਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ ਵੀਹਵੀਂ ਸੱਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਗਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ-ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ ਮਹੰਤ ਆਚਰਣ-ਹੀਨਤਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ, ਦੁਰਾਚਾਰੀ ਬਣਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਨ-ਦੀਵੀਂ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਭੰਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੁਟ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਿਸ ਸਿੱਖ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਸੁਣਿਆ-ਵੇਖਿਆ ਉਸੇ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਛਾੜਨੀ-ਛਾੜਨੀ ਹੋ ਗਿਆ।

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ 'ਖੁਸ਼ੀ' ਮੌਕੇ, ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੀ ਪੰਡ ਖੋਲ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਬਹੁਤਿਆਂ ਲਈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਾਂ 'ਫੱਨ ਕਰਨ' ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਫੇਰ 'ਬੇਘਰੀ ਕੌਮ' ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 'ਬੇ-ਸਿਰਨਾਵੇਂ' ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਔਕਾਤ ਵੀ ਕੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਰੰਗ 'ਚ ਭੰਗ ਪਾਉਣ' ਦੀ ਐਵੇਂ ਵਾਦੀ ਜਿਹੀ ਪਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਬਣਾਉਟੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਦੇ ਅਡੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਖਰੀਆਂ-ਖਰੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣੀਆਂ ਹੀ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਐਸੇ ਮਾਹੌਲ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਹੀ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ - 'ਸੱਚ ਬੋਲਾਂ ਤਾਂ ਭਾਂਬੜ ਮੱਚਦਾ ਏ। ਝੂਠ ਬੋਲਾਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਬਚਦਾ ਏ!

ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਜਿਸਮ ਅਤੇ ਰੂਹ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਸਮ ਵਿਚ ਰੂਹ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਰੂਹ ਜਿਸਮ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਖ਼ਤਮ ਕਹਾਣੀ। ਮਾਂ ਪਿਓ ਦੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ ਅਧਿਆਏ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਵਿਤਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਉਤੇ ਖੜਾ ਹੈ। ਹਾਂ ਇਕ ਗਲ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈ ਜੇ ਝੁਡੂ, ਲਾਈ ਲਗ ਲੜ ਲਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬੇਸਵਾਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

During this period of extreme atrocities, the Kashmiri Pandits led by Pandit Kirpa Ram Dutt approached Guru Tegh Bahadur at Anandpur in May 1675 for his help and advice. After long discussions with the prominent Sikhs, Hindus and Kashmiri Pandits, and specially the counselling of the 9 years old young Gobind Rai, the Guru made up his mind to challenge the mighty Aurangzeb, asking him to convert the Guru first, and if he could do this then the whole Hindu nation would follow the suit. The text of this challenge was duly endorsed by the Hindu Pandits.

ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੁਆਧ ਦੇ ਖਿੱਤੇ ਅੰਦਰ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਗੀਰ 'ਤੇ ਡਾਕਾ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪੋਹ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਕਕਰੀਲੀਆਂ ਤੇ ਲਹੂ ਨੂਚੜਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਛਿੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤਵਾਰੀਖ ਦਾ ਇਹ ਬੇਦਰਦ ਤੇ ਸੰਗੀਨ ਪੱਖ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹਰਗ ਤੱਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ। ਐਨ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਨੀਲੇ ਸ਼ਾਹ ਅਸਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਆਗੰਮੀ ਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਸਜ਼ਦਾ ਕਰਦਿਆਂ ਛੇ-ਸੱਤ ਪੋਹ ਦੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰਾਤ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਕਿਲਾ ਆਨੰਦਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਫਤਹਿ ਬੁਲਾ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਏ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਅਜ਼ੀਮ ਤੇ ਕਠਿਨ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਦਮਖੋਰ ਡੈਣ ਵਾਗੂੰ ਬਾਹਾਂ ਉਲਾਰ ਖੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਤੇ ਗੁਰੂਕਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਤੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਵੀ ਡਾਹਢੀਆਂ ਜ਼ੋਖ਼ਮਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਨਿੱਬੜੀਆਂ ਸਨ। ਭੁੱਖ, ਪਿਆਸ ਤੇ ਕੜਾਕੇਦਾਰ ਸਰਦੀ ਦਾ ਆਲਮ ਜਿੱਥੇ ਜਿਸਮਾਨੀ ਕਹਿਰ ਵਰਸਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਵੱਟੇ ਮਿਲੀ ਗ਼ਦਾਰੀ ਰੂਹਾਨੀ ਫੱਟ ਬਣ ਕੇ ਰਿਸ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ

ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ, ਰੰਘੜਾਂ ਤੇ ਗੁੱਜਰਾਂ ਨਾਲ ਝੜੱਪਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਦੋਨੋਂ ਵੱਡਿਆਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਚਾਲੀ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਆ ਗਏ। ਸਮਕਾਲੀ ਤੱਥਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚਮਕੌਰ ਲੰਬੜਦਾਰ ਦੀ ਇਹ ਗੜ੍ਹੀ ਜਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਜ਼ਾਕਤ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਮੋਰਚਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ। ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਫੌਜ ਲਗਾਤਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਮਕਾਲੀ ਤੱਥ ਵਾਚਣ 'ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੜ੍ਹੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵੱਲੋਂ ਮੁਖਬਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਂ ਸਰਹਿੰਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਈ ਫੌਜ ਨੇ ਗੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਮਾਲੇਰਕੋਟਲੇ ਵਾਲਾ ਨਾਹਰ ਖ਼ਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਰਸਾ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਕੁਝ ਸਿਪਾਹੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਹੀ ਆ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਗੜ੍ਹੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਲਾਡਲੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਬੈਠੀਆਂ ਸਨ -

ਬਰਫੀਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਸੂਮ ਜਿੰਦਾਂ ਬਾਬਾ ਜੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਸੋਈਏ ਦੇ ਘਰ ਮੋਰਿੰਡੇ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਪਿੰਡ ਖੇੜੀ ਆ ਗਏ,ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਗੰਗੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੇ ਵਿਸਵਾਸਘਾਤ ਕਰਕੇ ਹਕੂਮਤ ਤੋ ਇਨਾਮ ਲੈਣ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਥੋ ਹੀ ਸੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਉਹ ਖੂਨੀ ਦਾਸਤਾਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚਾਲੀ ਕੁ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਜਥੇ ਸਮੇਤ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਕੱਚੀ ਗੜੀ ਵਿਖੇ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ 10 ਲੱਖ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਉਸ ਕੱਚੀ ਗੜੀ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਕੱਚੀ ਗੜੀ ਵੀ ਹਮੇਸਾਂ ਲਈ ਅਮਰ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਥੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਸਮੇਤ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੋਰਚਾ ਮੱਲ ਕੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਉਂਤਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇੱਥੋ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਪੰਜ ਪੰਜ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਜਥੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਇੱਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਲਦੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵਾਰੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦੋਨੋ ਵੱਡੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਲੀਡਰ ਜਨਰਲ ਸਕਤੱਰ ਅਤੇ ਸਕਤੱਰ ਜਿਹੇ ਮਹਤੱਤਾ-ਪੂਰਣ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲੋਂ 'ਬੁਲਾਰਾ' ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਿੱਖਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਬੁਲਾਰਾ ਬਣਨ ਨਾਲ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀਆਂ ਘਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ 'ਤੇ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਪੁਰ ਚਮਕਦਿਆਂ ਰਹਿਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦਸਿਆ ਗਿਐ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਿਤਸ਼ਾਹ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਟੀਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੋਟੀਆਂ ਬਿਠਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁਝ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਸੌਂਪਣ ਦੀ ਗਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 'ਬੁਲਾਰਾ' ਬਣਿਆ ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਅਮਿਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਪੂਰਬ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਏ ਬੁਲਾਰੇ ਦਾ ਚਿਹਰਾ, ਉਸੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਏ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ-ਪਛਾਣਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਹੈ।

ਜਬਰਜਨਾਹ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚੋ ਪ੍ਰਮੁਖ ਘਟਨਾ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪਟਰੋਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਇੱਕ ਵੈਟਰਨਰੀ ਔਰਤ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ੪ ਬੱਸ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕਰਕੇ ਸਾੜ ਦੇਣ ਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਸ਼ੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਸਨ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਘਟਨਾ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਫਾਈ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਸ਼ੀ ਇੱਕ ਪੁਲਸੀਏ ਦੀ ਬੰਦੂਕ ਖੋਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਇਸ ‘ਬਹਾਦਰੀ’ ‘ਤੇ ਜਨਤਾ ਨੇ ਪੁਲਸੀਆਂ ‘ਤੇ ਫੁੱਲ ਬਿਖੇਰ ਕੇ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਸਰਾਹਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਝਦਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਤਾਂ ਇਹੀ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਪੁਲਿਸ ਹੀ ਅਦਾਲਤੀ ਫੈਸਲੇ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਨਸਾਫ ਨਾਮ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ। ਪਰ ਹੁਗਲੀ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਾਂਸਦ ਮੈਂਬਰ ਲਾਕੇਟ ਚੈਟਰਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜੇਹੇ ਐਨਕਾਊਂਟਰ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਰਗੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਹੁਣ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨਣ ਲੱਗ ਪਵੇ

* ਸੀ. ਬੀ. ਆਈ. ਵਲੋਂ ਐਮਨੈਸਟੀ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਬੈਂਗਲਾਰੂ ਦਫ਼ਤਰਾਂ 'ਤੇ ਛਾਪੇ! * ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਤੁਰਕੀ, ਮਲੇਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ 34 ਟੀ. ਵੀ. ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ! * ਅਮਰੀਕਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਟੌਮ ਲੈਂਟੋਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਲਈ ਖੂਬ ਰਗੜੇ! * ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੈਸਾਚਿਊਸਿਟਸ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 550 ਸਾਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਨੂੰ 'ਸੰਸਾਰ ਬਰਾਬਰੀ ਦਿਵਸ' ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪੇਸ਼'!

ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਪੰਥ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾ, ਤੇਰਾ ਚੇਤਾ ਕਦੀ ਨਾ ਭੁੱਲਣਾ ਹੈ । ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਨਾ ਆਪਣੇ ਖਾਲਸੇ ਦਾ, ਹਾਲੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਲਹੂ ਹੋਰ ਡੁੱਲ੍ਹਣਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਥੇਦਾਰ ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨੀ ਜਥਾ ਯੂ ਕੇ ੭੭ ਸਾਲ ਦੀ ਆਯੂ ਭੋਗ ਕੇ ਗੁਰ-ਪਿਆਨਾ ਕਰ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਇੱਕ ਰੰਗਲੇ ਸੱਜਣ, ਨਾਮ ਅਭਿਆਸੀ, ਸੱਚੇ ਸੁੱਚੇ ਅਤੇ ਪੰਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਰੂਹ ਸਨ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਪੰਥਕ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਠਨ ਕਾਰਜ ਉਹਨਾ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਇਹ ਹੀ ਪਛਤਾਵਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਸੰਨ ੧੯੮੪ ਨੂੰ ਉਹ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਜਾਨ ਦੀ ਬਾਜੀ ਕਿਓਂ ਨਾ ਲਾ ਗਏ ਕਿਓਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇੰਟੈਰੋਗੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਚ ਬੜੇ ਹੀ ਘਿਨਾਉਣੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਜਲੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਹਿ ਅਤੇ ਅਕਹਿ ਤਸੀਹੇ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਵੇ ਸਿੰਘਣੀਆਂ ਦੀ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿਚ ਬੇਪਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੁਫਨੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਗਏ ਇਹ ਸਭ ਆਪਣੇ ਆਪ ਐਸੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਸੀਹੇ ਸਨ ਜਿਹਨਾ ਨਾਲ ਭੁਗਤਣ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਭਾਵੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਾਣੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਾਲੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਸਨ ਪਰ ਸੰ ੭੮ ਅਤੇ ਸੰਨ ੮੪ ਦੇ ਸਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ਉਹਨਾ ਦੀ ਹੋਣੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।

ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਦੀਬਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬੇਬਾਕ ਫੋਟੋ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਖੋਜੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ, ਕਾਲਮ ਨਵੀਸ, ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਜੈਤੇਗ ਸਿੰਘ ਅਨੰਤ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਲਈ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ.ਆਸ਼ਿਕ ਰਾਹੀਲ ਵੱਲੋਂ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤੀ ਪੁਸਤਕ ''ਮੋਤੀ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ'' ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਲਾਮਿਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਲਹਿੰਦੇ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਹਿਤਕਾਰਾਂ, ਖੋਜੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਹਿਤਕ ਕੜੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ। ਸਾਹਿਤਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਦੀਬਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਨੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੇਖਕ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ! ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਆਤਮ ਮੰਥਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਲੋੜ !! ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਜਗਤ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦਾ 550ਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਉਤਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਜਲੌਅ ਹੈ । ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ, ਪ੍ਰਭਾਤ ਫੇਰੀਆਂ, ਆਖੰਡ ਜਾਪ, ਕੀਰਤਨ ਤੇ ਰੈਣ ਸੁਬਾਈ ਕੀਰਤਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ । ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਚ ਚਹਿਲ ਪਹਿਲ ਹੈ । 36 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਲੰਗਰਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ । ਜਗਤ ਬਾਬੇ ਦਾ ਇਹ ਜਨਮ ਉਤਸਵ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨਾ ਤੇ ਮਨਾਉਣਾ ਦਾ ਅੰਤਰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ।

ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਹ ਚਰਚਾ ਆਮ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਕੌੜੀ ਵੇਲ ਵਾਂਗ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੱਖ ਜਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਉਹ ਠਲ੍ਹਣ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ। ਭਾਵੇਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਜਾਂ ਵੱਡੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਸੰਸਥਾ ਬਚੀ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।

ਅੱਜ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ੫੫੦ਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਵਸ ਬੜੀ ਧੂਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਨੌਤ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਕੱਢੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਦੀਵਾਨ ਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਿਆ ਖਰਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਏ ਵਿਚ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਵਰੇਜ ਹੈ ਜਾਂ ਰਿਵਾਇਤੀ ਦੀਵਾਨਾ, ਨਗਰ ਕੀਰਤਨਾ ਅਤੇ ਲੰਗਰਾਂ ਦੀ। ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਸੰਜੀਦਗੀ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਵਧੇਰੇ ਦੁੱਖ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੀ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਹਨਾ ਵਿਚ ਇੱਕ ਜਾਗਰੂਕ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਗੁਰਬਾਣੀ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਤੋਤਾ ਰਟਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦ ਕਿ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇਕ ਜਾਂ ਡੇਰੇਵਾਦੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸ਼ਰਧਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁਖ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕ ਆਖੇ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਜ਼ਿਦ ਅਤੇ ਖਹਿਬੜ ਦੇ ਮਹੌਲ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅੱਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਮਾਣਾ ਮਰ ਜਾਣਾ,ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਨਾ ਨਾਚੀਜ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨੇ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਭੱਦੀ ਤੇ ਇਖਲਾਕੋਂ ਗਿਰੀ ਹੋਈ ਸ਼ਬਦਾਂਵਲੀ ਸ਼ਰੇਆਮ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਚ ਇਕ ਉਸ ਸ਼ਖਸ਼ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜੇ ਸਿਰਫ ਮਾਨ ਵਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਇਕ ਟੀ ਵੀ ਚੈਨਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕੀਤੀ ਬਿਆਨਬਾਜੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਪਰਚਮ ਹੀ ਲਹਿਰਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੂੰ ਸੁਣਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ।

* ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਭਾਰਤ 'ਚੋਂ ਸਭ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦੇਵੇਗੀ - ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ * ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ - ਓਮ ਬਿਰਲਾ, ਸਪੀਕਰ ਲੋਕ ਸਭਾ * ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚੋਂ ਧਾਰਾ-370 ਖਤਮ ਕਰਨਾ, ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ -ਜਤਿੰਦਰ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ * ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ- ਭਾਰਤ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਨੇਪਾਲ ਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਜੀ. ਡੀ. ਪੀ. ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ! * ਨਾਗੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਹਸਤੀ ਦੇ ਦੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਰਹਾਂਗੇ ਨਾਕਿ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਕੇ - ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਨਾਗਾਲੈਂਡ

* ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਸਖਤ ਹੁਕਮ ਕੇਂਦਰ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਨਿਪਟਾਏ ਫੇਸਲਾ * ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੋਧੀ ਫੈਸਲਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣੀ ………. * ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਆਪਣੇ ਉਸ ਪੁਰਾਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਅਮਲ ਲਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਜ਼ੋਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਦਾਲਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਆਦੇਸ਼ * ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗਜਿੰਦਰਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗੱਲਬਾਤ

* ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਸਖਤ ਹੁਕਮ ਕੇਂਦਰ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਨਿਪਟਾਏ ਫੇਸਲਾ * ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੋਧੀ ਫੈਸਲਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣੀ ………. * ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਆਪਣੇ ਉਸ ਪੁਰਾਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਅਮਲ ਲਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਜ਼ੋਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਦਾਲਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਆਦੇਸ਼ * ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗਜਿੰਦਰਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗੱਲਬਾਤ

ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆਂ 72 ਵਰ੍ਹੇ ਅਤੇ ਲੋਕਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਪੁਰ ਅਧਾਰਤ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਇਆਂ 69 ਵਰ੍ਹੇ ਬੀਤ ਗਏ ਹਨ! ਪ੍ਰੰਤੂ ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਸਥਿਤੀ ਪੁਰ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਧਰੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਲੋਕਤੰਤਰ! ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਲੋਕਸਭਾ, ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਆਦਿ ਲੋਕਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਨ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਇਕੋ-ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਲੋਕਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਆਪ ਚੁਣਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਸਾਡਾ ਬਾਪ ਸਕੂਲੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਕ ਦਿਨ ਵੀ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ‘ਗਿਆਨੀ ਜੀ’ ਕਹਿ ਕੇ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਰੌਲ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਗੋਧੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਆਹੇ ਸਾਡੇ ਬਾਪ ਦੇ ਬਚਪਨ ਮੌਕੇ ਫਿਲੌਰ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਘਰੇ ਆਉਂਦੇ ਇਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਨੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸੁਆਹ ਬਲੂਰ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ‘ਪੈਂਤੀ’ ਸਿਖਾਈ। ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪੱਕੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਉਹ ਹੌਲ਼ੀ ਹੌਲ਼ੀ ਗੁਟਕੇ ਤੋਂ ਪਾਠ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਬਸ ਫਿਰ ਚੱਲ ਸੋ ਚੱਲ ੳਨ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਸ਼ੌਂਕ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਿਆਂ ਮੇਲਿਆਂ ਮਸ੍ਹਾਵਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿੱਸੇ ਲਿਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ, ਫਿਰੋਜ਼ ਦੀਨ ਸ਼ਰਫ ਅਤੇ ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਕਲਾਸਵਾਲ਼ੀਏ ਵਲੋਂ ਲਿਖੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਘਰੇ ਲੈ ਆਂਦੇ।

ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਲਿਖਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਕਾਰਜ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਤੇ ਲਿਖਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੱਖਪਾਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਜੇ ਮਜੀਠੀਆ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਇਕ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਆਗੂ ਦੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀ ਗੱਦਾਰੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਵਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਕੋਲੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਕੇ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ‘ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ‘ਦਾਮੋਦਰ ਸਾਵਰਕਰ’ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਲਿਖਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ (ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਜਨਸੰਘ) ਦਾ ਪੰਥ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਨਫਰਤ ਭਰਪੂਰ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਲਿਖਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਲ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਥੇ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ੬ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਛਉਣੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਉਥੇ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ ਅਤੇ ਫਿਰ ੨੮ ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ ਭੇਜ ਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਜਿਹਲ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਿਥੋਂ ਕਿ ਅਮਰ ਨਾਥ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਖੀਰ ੫ ਅਗਸਤ ੨੦੧੯ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਧਾਰਾ ੩੭੦ ਅਤੇ ਧਾਰਾ ੩੫ ਏ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋ ਜਿੰਨ੍ਹ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਬੋਤਲ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਨ ਸੰਤਾਲੀ ਵਿਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਰਾਜੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਹੋਏ ਅਹਿਦਨਾਮੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੱਖਿਆ, ਸੰਚਾਰ,ਬਿਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਮਹਿਕਮੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖ ਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਰਾਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਤਿਰੰਗੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਝੰਡਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਕੋਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀਅਤ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਕਾਇਮੀ ਤੋਂ ਲਾ ਕੇ ਅੱਜ ਤਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਝਗੜੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਲਹੂ ਪੀਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਵਿਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਕੋਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਕੀ ੨੮ ਸੂਬਿਆਂ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਤੀਸਰੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਇੰਗਲੈਂਡ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉੁਹ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੇ ਦਰਦਨਾਕ ਖੁਨੀ ਸਾਕੇ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮੌਕੇ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇੰਤਜਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ੧੩ ਮਾਰਚ ੧੯੪੦ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਉਸ ਦਿਨ ਲੰਡਨ ਦੇ ਕੇਕਸਟਨ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਯਲ ਸੈਂਟਰਲ ਏਸ਼ਿਆਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਚਲ ਰਹੀ ਸੀ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਵਕਤਾ ਜਨਰਲ ਮਾਇਕਲ ਓਡਾਇਰ ਸੀ ।ਸ: ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪਿਸਤੌਲ ਇੱਕ ਮੋਟੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਛੁਪਾ ਕੇ ਬੜੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਆਪਣੇ ਭਾਸਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਭੱਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸ਼ੇਰ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਬੇ-ਤੁਕੇ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣੇ ਨਹੀ ਗਏ

ਸਾਲ ੨੦੧੯-੨੦੨੦ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਖਰਚ ਦੇ ਜੋ ਅੰਕੜੇ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋਏ ਖੁਲਾਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬੀਤੇ ਵਰ੍ਹੇ (੨੦੧੮-੨੦੧੯) ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ, ਭਤਿਆਂ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਆਦਿ ਲਈ ਜੋ ਰਕਮ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਉਸ ਵਲੋਂ, ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਦੁਗਣਾ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਾਂਗ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਾਲ ਭਰ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰਕਮ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ, ਭੱਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ-ਸ਼ੌਕਤ ਪੁਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖਰਚ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਵਾਈ ਸਫਰ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹਤੱਤਾ-ਪੂਰਣ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਪੁਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸਮੁਚਾ ਖਰਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਨਾਂ ਅਲਾਟ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕੈਬੀਨਟ ਮੰਤਰੀ, ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ

ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਇਕ ਸਿਰਕੱਢ ਸ਼ਾਇਰ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ- 'ਲੱਗੀ ਨਜ਼ਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇਹਦੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਮਿਰਚਾਂ ਵਾਰੋ।' ਜੇ ਉਹਨੇ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਸੱਚੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਤੋਂ ਗ਼ਮਗੀਨ ਹੋ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੂਬਾ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅੰਨਦਾਤਾ ਸੀ। ਖੜਗਭੁੱਜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ। ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਤਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਦਾ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਨਿਘਰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਝਾਤੀ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਵੀ ਉਨੀ ਕੁ ਹੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ। ਪੜ੍ਹਨ ਲਿਖਣ ਦੀ ਸੂਰਤੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਏਨੀ ਸੋਝੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਧਰਿਆ ਤਾਂ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕੁਝ-ਕੁਝ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਉਂਜ ਉਹ ਸਮਾਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਾਲਾ ਸੀ।

1711 ਦੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ ਰਾਵੀ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। 1711 ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ 1712 ਸਾਲ ਵੀ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਸਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਰਾਵੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਮਨਾ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਉੱਪਰ ਵੀ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਹੀ ਰਾਜ ਸੀ, ਦਿਨ ਰਾਤ ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਗੂੰਜਦੇ ਸਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ 1712 ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਲਈ ਬੜਾ ਸੰਕਟ ਮਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਇਕ ਦਿਲਚਸਪ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਰਿਪੋਰਟ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਕਿ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 215 ਅਜੇਹੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜੋ ਸਤਾਰ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜਨ, ਜਿੱਤਣ ਜਾਂ ਹਾਰਨ ਉਹ ਦੂਹਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਦੂਹਰੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਉਹ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਨਣ ਉਪਰੰਤ ਹੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਿਧਾਇਕ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੇਂਬਰ ਵਜੋਂ ਮਿਲੇਗੀ। ਕਹਿ ਲਓ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ। ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ 65 ਕੁ ਹਜ਼ਾਰ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮ. ਪੀ. ਵਜੋਂ ਯਕੀਨਨ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਓ ਕਿ 543 ਤਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜੋ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲਗਪਗ 250 ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜੋ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 4900 ਵਿਧਾਇਕ ਹਨ। ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਇਕ ਵਾਰੀ ਆਪਣਾ ਅਹੁਦਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਧਾਇਕ ਜਿੰਨੀ ਵਾਰ ਸਦਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਹਰ ਵਾਰ ਦੀ ਵੱਖ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ …..

ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਉਲਟ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਾਰਸ ਅੱਖਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਬਿਪਰਨ ਦੀ ਰਹੁ ਰੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ 'ਤੇ ਭਗਵਾਂਧਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਡੁਬਕੀਆਂ ਵੀ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਹੋਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਉੱਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਹੁ ਰੀਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਲੇ ਦੀ ਥਾਂ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਦਸਤਾਰ 'ਤੇ ਰੰਗ ਸੁੱਟਕੇ ਹੋਲੀ ਵੀ ਖੇਲਦਾ ਹੈ, ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਜਥੇਦਾਰ ਲਾਗੇ ਨੀਵੀਂ ਪਾਈ ਬੈਠਾ ਹੈ, ਸ਼ਰੇਆਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸਿੱਖੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਭਗਵਾਂ ਕਰਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਖਾਤਰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਨੰਗੇ ਸਿਰ ਹੋਲੀ ਖੇਲਕੇ ਸਿੱਖੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਗੁਲਸ਼ਨ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਕਰਤੂਤਾਂ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹੀ।

ਨਵਦੀਪ ਗਿੱਲ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਬਰਨਾਲੇ ਕੱਚਾ ਕਾਲਜ ਰੋਡ ਹਰੀ ਕਬਾੜੀਏ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਮੂਹਰੇ ਮਿਲਿਆ, ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਛਪ ਰਹੀ ਸੀ ਮੇਘ ਰਾਜ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ। ਮੈਂ ਕਈ-ਕਈ ਦਿਨ ਬਰਨਾਲੇ ਮਿੱਤਰ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰੁਕਦਾ, ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਪਰੂਫ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਆਥਣੇ ਤੁਰਨ-ਫਿਰਨ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ, ਅਣਖੀ ਜੀ, ਗਾਸੋ ਤੇ ਪ੍ਰੋ: ਰਾਹੀ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਕਰਦਾ। ਨਵਦੀਪ ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਇਆ, ਉਦੋਂ ਉਹ ਬਰਨਾਲੇ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸੋਝੀ ਰੱਖਣ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਲੇਖਕਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਤੇ ਕਲਾ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ-ਗਿਲਣ ਲਈ ਲਿਲ੍ਹਕ ਜਿਹੀ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਗੋਲ-ਮਟੋਲ ਜਿਹਾ 'ਪਿਆਰਾ ਬੱਚੂ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੋਲ-ਬਾਣੀ ਤੇ ਅਪਣੱਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਤੇ ਹੱਸ-ਹੱਸ ਕੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਲਬਾ-ਲਬ ਗੱਲਾਂ ਮਾਰਦਾ

ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਦੁਖਾਂਤਮਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਐਸੀਆਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਖ਼ੁਦਾ ਨਖਾਸਤਾ ਜੋ ਕੌਮਾਂ ਐਸੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਮੂਲੋਂ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਸਮਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰੋਢ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਸ: ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਨੁੱਕਤਾ ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋੜਤਾ ਦਿੰਦੇ ਇੱਕ ਅਤਿ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਊ ਬਿਆਨ ਦਿਤਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਸ਼੍ਰੀ ਗੰ੍ਰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਅਤੇ ਬਰਗਾੜੀ ਕਾਂਡ (ਗੋਲੀ ਕਾਂਡ) ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਚੇਤਨ ਪੰਜਾਬੀਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਐਸੀ ਪ੍ਰੌਢ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਮੁੱਖੋਂ ਐਸੇ ਸ਼ਬਦ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇ। ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਸ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਅੰਦਰ ਕੁੱਝ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਐਸੇ ਅਭੁੱਲ, ਮਾਰੂ, ਨਸਲਘਾਤੀ, ਬਰਬਰਤਾਪੂਰਨ, ਲੂੰ-ਕੰਡੇ ਖੜੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਸੇ ਜਖ਼ਮ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹ ਕੌਮਾਂ ਐਸੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਆਏ ਸਾਲ ਬਰਸੀਆਂ ਮਨਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਸਕਣ ਕਿ ਉਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਮੁੜ ਐਸੇ ਮਾਰੂ, ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਬਰਬਰਤਾਪੂਰਵਕ ਨਸਲਘਾਤੀ ਸਾਕੇ ਨਾ ਵਾਪਰ ਸਕਣ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕਮਾਂਡ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਗੱਠਜੋੜ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਹੇ ਇਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਹੋਈ ਕਿ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਜੇ ਪਾਰਟੀ ਹਾਈ ਕਮਾਂਡ ਨੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਸਿਆਣਪ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ। ਗੱਲ ਤਾਂ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਹੀ ਨਬਜ਼ ਫੜਨ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਫੜੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਪਗ ਨਿਕਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ।

ਬੀਤੇ ਪੈਂਤੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਵੀ ਚੋਣਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਲੋਕਸਭਾ ਦੀਆਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਜਾਂ ਨਗਰਨਿਗਮ ਦੀਆਂ, ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੰਬਰ-੮੪ ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲ-ਏ-ਆਮ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਤੁਰਪ ਦਾ ਪੱਤਾ ਬਣ ਉਭਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਉਛਾਲ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਆਹਤ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦੀ। ਕਦੀ ਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਵਾਰਥ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਸੇਕਣ ਲਈ, ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਉਛਾਲੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਭਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਖਮ ਕੁਰੇਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨੂੰ ਗਲ ਵਿੱਚ ਟਾਇਰ ਪਾ, ਜਵਲਣਸ਼ੀਲ (ਪਟਰੋਲ ਆਦਿ) ਪਦਾਰਥ ਛਿੜਕ, ਅੱਗ ਲਾ ਸਾੜਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੜਦਿਆਂ-ਤੜਪਦਿਆਂ ਚੀਖਦਿਆਂ ਮੌਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਸ ਸਭ ਕੁਝ ਨੂੰ ਵਾਪਰਦਿਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਵੀ ਆਪਣੇ ਜਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਣ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ ਹੁੰਦੇ।

Q – Inderjeet, you used to regularly write articles on Sikh history for Sikhnet but it has been well over a year since you have written anything, have you been on a sabbatical? A – Yes, Pritpal, you are right. I have not written an article since January 2018. I have been busy writing a book on Afghan Hindus & Sikhs. Q – I am very pleased but equally curious about why you choose this topic? Are you an Afghan Sikh? A – No, I am Punjabi Sikh. My paternal grandparents were from Lahore and maternal grandparents came from Lyallpur (now Faisalabad). Following the partition of Punjab, they came and settled in East Punjab in India. The Sikh community lost schools, colleges, businesses, properties, agriculture land, heritage and above all our historical Gurdwara Sahibs. And the almost same thing has happened with Sikhs (& Hindus) in Afghanistan. I was concerned that we need to document the life and time of Afghan Sikhs and Hindus before all of them leave the country.

ਡਾ. ਸੁਖਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, “ਜੀਵਨ ਇਤਿਹਾਸ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ”, ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਨੇ ਅਖੌਤੀ ਬਾਲੇ ਵਾਲੀ ਜਨਮਸਾਖੀ, ਜੋ ਕਿ ਹੰਦਾਲੀਆਂ ਵੱਲੋਂ 1658 ਈ: ਵਿੱਚ ਲਿਖਵਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਨੂੰ 1540 ਈ: ਦੀ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। “ਭਾਈ ਬਾਲੇ ਵਾਲੀ ਜਨਮਸਾਖੀ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਲਿਖਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 1540 ਈ: ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਈ ਬਾਲੇ ਪਾਸੋਂ ਸੁਣ ਕੇ ਅਤੇ ਭਾਈ ਪੈੜਾ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਲਿਖਵਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਇਆ”। (ਪੰਨਾ 61)

Having been previously in the organisation as a Sub Committee Chair, I experienced great partnering with a handful of Sewadaars with tangible results. However I left in 2014 because some of the colleagues in the leadership team who have objected to calls for transparent governance now, were even then, unable to support my calling out of bad governance and lack of transparency teemed with meaningless obstructive behaviours. Tempted back in after 4 years I learnt the hard way that things had only got worse.

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਅਗਲੀਆਂ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੀ ਕਰਜ਼ੇ 'ਤੇ ਹੀ ਚੱਲਣਗੀਆਂ। ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਦਿਲ ਗੁਰਦੇ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਰੱਖਵਾਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਿਆਂ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਤੇਜ ਤਿੱਖੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਮਾਲੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਵਰਨਾ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਕੋਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਸਵਾਲ ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੇਣ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਰਿਆਈ ਪਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵੰਡ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਪਾਣੀਆਂ ਸਬੰਧੀ ਭੱਲੇ ਹੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਬਣੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਲਈ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰ ਨੇ ਹਾਅ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ।

ਨੋਟ ਬੰਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ - ਕੌਣ ਕਹਿੰਦੈ ‘ਅੱਛੇ ਦਿਨ’ ਨਹੀਂ ਆਏ ਧਨਤੰਤਰ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਪਰਜਾਤੰਤਰ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਸਨਸਨੀ ਖੇਜ਼ ਖੁਲਾਸੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਚੋਰ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਅਨੇਕਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾਨਾਂ ਦੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਚੋਰ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਾਂਸਦ ਨੇ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਪ੍ਰੈਸ ਰਲੀਜ਼ ਕਰਕੇ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋ ਵੱਡਾ ਸਕੈਂਡਲ ਨੰਗਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਮੀਡੀਏ ਸਾਹਮਣੇ ਜੋ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤੇ ਉਹ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ ਕਿ ‘੬ ਨਵੰਬਰ ੨੦੧੬ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਨੋਟਬੰਦੀ ਬਾਰੇ ਐਲਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਿਸ ਕੋਲ ਵੀ ੫੦੦ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ੧੦੦੦ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੋਟ ਹੈ ਉਹ ਲੀਗਲ ਟੈਂਡਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਏਗਾ।

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਕ ਪਾਸੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਟੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਕੰਡੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਇਸ ਸਭ ਨੇ ਸੂਝਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੜਾ ਚਿੰਤਤ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੋਚਣ 'ਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਆਖਰ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੂੜ ਕਬਾੜ ਅਤੇ ਇਕ ਹੱਦ ਨੰਗੇਜ਼ ਤੇ ਝੂਠ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਤ੍ਰਭਕਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਕਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਆਦਮੀ ਦੀ ਪੱਤ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਰੋਲ ਛੱਡਣੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਟੀ।ਵੀ। ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਸੇਧ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੜੀਵਾਰ ਤਾਂ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹੋਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਨੰਗੇਜ਼ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚੈਨਲ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਬਰਾਂ ਪੱਖੋਂ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਮਹਿਜ਼ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਅਵੱਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਖਾਤਰ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਆਪਣੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਹੀ ਗੁਆ ਲਈ

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਬਾਰੇ ਤਿੰਨੇ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦੇ ਝਗੜੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ 'ਨਾ ਮੈਂ ਹਿੰਦੂ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ' ਉਸ ਦੇ ਸਿੱਖ ਮੁਰੀਦਾਂ ਨੇ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲਿਆ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਚਾਦਰ ਪਾੜਨ ਵਾਲੇ ਝਗੜੇ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ।

ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਭਾਵ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀ ਤੇ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਾਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਪ੍ਰਾਣੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਊਂਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਥੇ ਵਿਚਾਰਨਯੋਗ ਤੱਥ ਇਹ ਵੀ ਹੈ, ਕਿ ਬੋਲੀ ਤੇ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਕੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਉੱਤੇ ਦੱਸ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਭਾਵ ਅੱਜ ਵਾਲੇ ਲੂਲੇ ਲੰਗੜੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। "ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਰ ਜਾਇਜ਼ ਮੰਗ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਤੇ ਗੱਦਾਰ' ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਵੀ ਦਿੱਤਾ।

ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਐਨ ਸਿਰ 'ਤੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਐਲਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਿਆਸੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਮਕਬੂਜਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਕਰਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲੱਕ ਤੋੜਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਪਾਇਲਟ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਅਭਿਨੰਦਨ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਵਿੱਚੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਉਹ ਲਾਹਾ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਮਈ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਉਂਜ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੋਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਰੰਭ ਖੁਦ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਧਰ ਐਤਕੀਂ ਕੋਈ ਕਸਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।

ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਭਗਤੀ ਮਾਰਗ ਤੇ ਗਿਆਨ ਮਾਰਗ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਨਗਰ ਸਰਵਮਾਨਪੁਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ, ਕਿਤਾਬ ਅਭਿਨਵ-ਪ੍ਰਸਤਵਾ, ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਖੇ ਹੀ ਲਿਖੀ ਗਈ। ੮ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਇਹ ਨਗਰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਇਕ ਮਹਾਨ ਸਮਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਸਿਰਦਾਰ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਦਾਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਖੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀਆਈਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਡਾ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀਵਾਨਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰਮੁਖਿਆਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ 'ਸਿਰਦਾਰ' ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚਲੇ 'ਸਰਦਾਰ' ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸਿਰਦਾਰ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਢਾਲਿਆ। ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ 'ਸਿਰਦਾਰ ਸ਼ਬਦ' ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ 'ਤੇ ਪੱਕ ਗਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਸਿਰਦਾਰ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ 'ਸਿਰਦਾਰ' ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ।

* ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਸ਼ਰਥ ਦੀ ਕੁੱਲ ਉਮਰ ਸੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਨੇ ਇਥੇ ੧੧੦੦੦ (ਗਿਆਰਾਂ ਹਜ਼ਾਰ) ਸਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ * ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਪਾਸ ਅਜਿਹੇ ਅਸਤਰ, ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ - - - - - - - - - ਪੰਜਾਬ ਟਾਈਮਜ਼ ੨੧-੨-੨੦੧੯ ਦੇ ਅੰਕ ਸਫ਼ਾ ੩੦ ਉੱਤੇ ਇਕ ਖਬਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਛਪੀ ਹੈ "ਆਹ ਸੁਣੋ ਸਾਧ ਰਾਮਦੇਵ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗੱਪ, ਅਖੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਪੁਰਖੇ ਸਨ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ" ਖਬਰ ਦਾ ਸਾਰ ਅੰਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਸੰਤ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਵੱਲੋਂ ਲੱਗਵਾਏ ਗਏ ਯੋਗਾ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਆਏ ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦੇਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ ਬਣੇਗਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿਥੇ ਬਣੇਗਾ? ਰਾਮਦੇਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਯੁੱਧਿਆ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਹਿੰਦੂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਰਾਮ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਪੁਰਖੇ ਸਨ। ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੌਰਵ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ"। ਹੁਣ ਵਿਚਾਰਨ ਯੋਗ ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦਸ਼ਰਥ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਤ੍ਰੇਤੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਕਲਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। "ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿੱਥਿਹਾਸਕ ਕਥਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤ੍ਰੇਤੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅੱਜ ਤੋਂ ਵੀਹ ਲੱਖ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਰਚਨ ਕਾਲ ਅੱਜ ਤੋਂ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਨਹੀਂ।

ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੁਲਵਾਨਾ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਦਹਿਸ਼ਤ ਗਰਦੀ ਫਿਦਾਇਨ ਹਮਲੇ ਚ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ੪੪ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜੀ ਜਵਾਨਾਂ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੱਟੜ ਹੋ ਜਾਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਜਿੱਥੇ ਅਤਿ ਗ਼ਮਗੀਨ ਹੈ ਉੱਥੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੋਹ ਭਰਪੂਰ ਵੀ । ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪੈਰਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਕੁਵੰਟਲਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਬਰੂਦ ਜੀਪ ਵਿਚ ਭਰਕੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ ਆਇਆ, ਇਹ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੀ ਗਲੇ ਤੋਂ ਥੱਲੇ ਨਹੀਂ ਉਤਰਦੀ । ਅਗਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਵਦੂਦ ਵੀ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੋਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਿਰ ਮੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਉਕਤ ਖਬਰ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਸਮੂਹ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਲੇਵਾ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਜਾਂ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਮੇਟੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ, ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਸੰਸਥਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਹੀ ਕੁਰਾਹੇ ਪੈ ਗਈ ਤਾਂ 'ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨਹੀਂ' ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਨਿਰਾਲੇ ਪੰਥ (ਸਿੱਖ ਕੌਮ) ਦਾ ਵਜੂਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕੇਗਾ। "ਨਿਆਰੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ।

- ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਹਾਮੀ ਕਲਮਾਂ ਉੱਪਰ ਕਾਤਲਾਨਾ ਹਮਲੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਗਊ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕਤਲ ਤੇ ਮਾਰਕੁਟਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਲਵ ਜੇਹਾਦ, ਰਾਮ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭੀੜਤੰਤਰੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਹੈ। ਲਗਦਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਭਾਰਤ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਰਹਿ ਸਕੇਗਾ ਤੇ ਲੋਕ ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ-ਨਸਲਾਂ-ਜਾਤਾਂ-ਮਜ਼ਬਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈ ਸਕਣਗੇ। ਆਖ਼ਰ ਸਹਿਮ ਦੇ ਸਾਏ ਹੇਠ ਕੋਈ ਕਿਵੇਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਏਸ ਬਾਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬਣਨ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸ ਮੋਦੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ੮੦੦ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਿਲਿਆ 'ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ' ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ….

ਡਾ ਐਮ ਐਸ ਰੰਧਾਵਾ ਜੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਸਾਂ ਪਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਉਂ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਰੋਜ਼ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਦੇਖਦਾ ਤੇ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੈ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਮੇਰੀ ਆਪ ਬੀਤੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ ਤੇ ਉਦੋਂ ਕਦੇ ਇਹ ਵੀ ਨਾ ਸੀ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਸੇ ਰੰਧਾਵਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਚੰਡੀਗੜ ਸੈਕਟਰ ਸੋਲਾਂ ਰੋਜ਼ ਗਾਰਡਨ ਦੀ ਵੱਖੀ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੰਸਥਾ ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਇਸ ਟਿਕਾਣੇ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਲ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਦਿਨ ਦੇਖੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਵੱਕਾਰੀ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸ੍ਰਪਰਸਤੀ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿਚ ਕਲਾ, ਸਾਹਿਤ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਦੇਖੀ ਹੈ ਤੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਪੰਜਾਬ ਟਾਈਮਜ਼ 24-1-2019 ਅੰਕ ਦੇ ਸਫ਼ਾ 24 ਉੱਤੇ ਖਬਰ ਛਪੀ ਹੈ ਕਿ 'ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਕ ਸਿੱਕਾ ਜਾਰੀ, 1947 ਦੀ ਭੁੱਲ ਸੁਧਾਰੇਗਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ" ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਜਿਥੇ ਕੌਮ ਨੂੰ ਬੁੱਧੂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਕ ਸਿੱਕਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ 350ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਹੇਠੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਪੋਸਟਰ ਛੱਪਵਾ ਕੇ ਪਟਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗਵਾਏ ਸਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਹੇਠਾਂ ਛੱਪਵਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵਾਗਰਾਂ ਬੇ-ਗੈਰਤ ਨਹੀਂ, ਜਿਹੜਾ ਮੋਦੀ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ ਬੁਲਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ 'ਜੈ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ' ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।

ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਜਾਂ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਭਾਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਿੱਖੀ ਪਛਾਣ ਬੇਪਛਾਣ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਲੜ ਲਾਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋ ਕੇ ਮੁੜ ਪੁਰਾਣੇ ਵਹਿਮਾਂ, ਭਰਮਾਂ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਫੱਸਣ ਲੱਗੇ ਹਾਂ। ਸੱਚ ਪੁੱਛੋ ਸਿੱਖੀ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਆਸਥਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਰਹੇ। ਲੱਗਦੈ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਨਿਆਰਾ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਲੀਡਰ ਵਿਹੂਣਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਿੱਤਰਾ, ਮੂਧੜੇ-ਮੂੰਹ ਪਈ ਤੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵੱਲ ਝਾਕਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕਿਤਾਬ ਪਿੱਛੇ ਛਪੀ ਤੇਰੀ ਫੋਟੂ ਮੈਨੂੰ ਘੂਰਨ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਰਵਰਕ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਮੋਹ ਭਿੱਜੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਟਾ ਕੀਤੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮੂਹਰਲਾ ਅਧ-ਕੋਰਾ ਸਫਾ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬਚਿਆ ਹੈ ਫਟਣ ਤੋਂ! ਤੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਕਮਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਸਕਦਾ ਕਿਸੇ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿਚ ਲੁਕੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪਹਿਲੋ-ਪਹਿਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ-ਪਿਆਰੀ ਲੱਗੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਦੁਪਿਆਰੀ-ਦੁਪਿਆਰੀ ਜਿਹੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਤਦੇ ਹੀ ਘੂਰ-ਘੂਰ ਕੇ ਝਾਕਦੀ ਹੈ ਮੈਨੂੰ! ਤੂੰ ਕਾਹਦਾ ਲੜਿਆ ਤੇ ਵੈਰੀ ਬਣ ਖੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਡੰਗ ਮਾਰਦੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਨੀਅਰ ਬਣ ਕੇ।

ਮਿੱਤਰਾ, ਮੂਧੜੇ-ਮੂੰਹ ਪਈ ਤੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵੱਲ ਝਾਕਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕਿਤਾਬ ਪਿੱਛੇ ਛਪੀ ਤੇਰੀ ਫੋਟੂ ਮੈਨੂੰ ਘੂਰਨ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਰਵਰਕ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਮੋਹ ਭਿੱਜੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਟਾ ਕੀਤੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮੂਹਰਲਾ ਅਧ-ਕੋਰਾ ਸਫਾ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬਚਿਆ ਹੈ ਫਟਣ ਤੋਂ! ਤੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਕਮਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਸਕਦਾ ਕਿਸੇ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿਚ ਲੁਕੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪਹਿਲੋ-ਪਹਿਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ-ਪਿਆਰੀ ਲੱਗੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਦੁਪਿਆਰੀ-ਦੁਪਿਆਰੀ ਜਿਹੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਤਦੇ ਹੀ ਘੂਰ-ਘੂਰ ਕੇ ਝਾਕਦੀ ਹੈ ਮੈਨੂੰ! ਤੂੰ ਕਾਹਦਾ ਲੜਿਆ ਤੇ ਵੈਰੀ ਬਣ ਖੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਡੰਗ ਮਾਰਦੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਨੀਅਰ ਬਣ ਕੇ।

ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ 'ਤੇ ਹਨ। ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਲਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਰੈਲੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਤੋਂ ਹੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਵੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਵਿਧੀਵਤ ਐਲਾਨ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕੌਮੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਪਰ ਤੋਲਣ ਲੱਗ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਮਨੋਰਥ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨਗੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਲੁਭਾਊ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਬੜਾ ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਆਪਣੇ ਇਸ ਲਿਖਤੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰੇ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣ ਜਾਣ 'ਤੇ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇਗੀ

ਰਾਜਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਧਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਕ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਤ੍ਰੈਕਾਲ ਦਰਸ਼ੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਇਕ ਨਵਾਂ ਧਰਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚਲਾਇਆ, ਸਗੋਂ ਨਵੀਂ ਕੌਮ ਦੇ ਬੀਜ ਵੀ ਬੀਜੇ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਕਾਇਦਾ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਥਾਪਿਤ ਧਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਧਰਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਜਾਂ ਅੱਡਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, "ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਸਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਰਾਹੀਂ ਪਰਵਾਣਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ 'ਪੋਥੀ ਪਰਮੇਸਰ ਕਾ ਥਾਨ' (ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ) ਸੰਪੂਰਣ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਲਾਵਟ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਆਖੇਪ ਲਿਖਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਹੀ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਦੀ ਨਿਰਮਲ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰਹਿਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਧਰਮ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ ਪਰ ਮੁਗਲ ਹਾਕਮਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਵਿਚ ਖੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਹਮਲਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦੀਏ, ਪ੍ਰਿਥੀ ਚੰਦੀਏ, ਧੀਰ ਮੱਲੀਏ ਜਾਂ ਰਾਮ ਰਾਈਆਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਮੱਦਦ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਿ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਹਰ ਸੰਭਵ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ

ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਨਾਦੀ ਸੰਤਾਨ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਭਾਵ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਸਫ਼ਰ-ਏ-ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਸਹੁੰ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਗਊ ਦੀ ਸਹੁੰ 'ਤੇ ਇਤਬਾਰ ਕਰਕੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਖਾਲੀ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ, ਪਰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਧਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਖਾਧੀਆਂ ਕਸਮਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ 'ਭੁੱਖੇ ਭਾਣੇ' ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਜਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਸਰਸਾ ਕਿਨਾਰੇ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਛੜ ਗਿਆ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਕੇ, ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ, ਦੋ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਤੇ ਕੁਝ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਚਮੌਕਰ ਪੁੱਜੇ - ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਦੱਸ ਲੱਖ ਫੌਜ ਨੇ ਗੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ, ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਅਸਾਵੀ ਜੰਗ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲੜੀ,

ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਹੀ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਦੀ ਨਿਰਮਲ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰਹਿਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਧਰਮ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ ਪਰ ਮੁਗਲ ਹਾਕਮਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਵਿਚ ਖੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਹਮਲਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦੀਏ, ਪ੍ਰਿਥੀ ਚੰਦੀਏ, ਧੀਰ ਮੱਲੀਏ ਜਾਂ ਰਾਮ ਰਾਈਆਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਮੱਦਦ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਿ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਹਰ ਸੰਭਵ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ